×
  3301  

نمای ساختمان

نمای ساختمان و نقش آن


نمای ساختمان با تمام پیش پا افتادگی ظاهری اش مانند هر پدیده دیگر از پیچیدگی خاص خود برخوردار بوده و می بایستی در حد لازم به سیر تحول عوامل و شرایط تاثیر گذار بر آن توجه نمود. در این راستا مقاله ی دکتر جهانشاه پاکزاد در مورد سیر تکوینی نمای ساختمان از اعتبار بالایی برخوردار می باشد. سیر تحول نمای ساختمان در معماری به جهت شناخت گذشته و درک جایگاه فعلی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده که به لحاظ تطابق با مباحث استاد پاکزاد در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد.
 

نمای ساختمان


طراحی نما ساختمان طی چهار عملکرد مورد بررسی قرار می گیرد


نمای ساختمان به عنوان محافظ
نمای ساختمان به عنوان رابط
نمای ساختمان به عنوان معرف
نمای ساختمان به عنوان جزئی از کل

نمای ساختمان
نمای ساختمان


نمای ساختمان به عنوان محافظ


ابتدایی ترین و حتی از لحاظ قدمت اولین وظیفه ای که نمای ساختمان عهده دار گردید، وظیفه حفاظت از انسان ها در مقابل تهدیدهای بیرونی بود. انسان ها برای حفاظت از عوامل جوی و اقلیمی از یک طرف دیگر، برای خود فضایی را به نام خانه ایجاد نمودند. خانه های اولیه یا به صورت چادر مطرح گردید و یا به صورت کلبه ای ساده. در مناطقی که طبیعت زندگی کوچ نشینی را تحمیل می نمود، چادر خود را ماندگار گرداند و در مناطقی که اسکان و کشاورزی حاکم گردید، کلبه سیر تکوینی خود را ادامه داد. کلبه اولیه از تک فضایی به نام اطاق تشکیل شده بود که یا گرد بود یا چهارگوش.
عوامل اقلیمی نیز فرم سقف ها را شدیدا تحت تاثیر قرار داده و بطور غیر مستقیم شکل جدار بیرونی ساختمان را تعیین نمود. در مناطق باران خیز سقف ها بالاجبار شیب دار ساخته شد و در مناطق خشک سقف ها صاف یا گنبدی احداث گردیدند.
تا زمانی که خانه برای ساکنین آن یک محافظ بود و آن را برای محافظت در مقابل تهدید های بیرونی می ساختند، نما سازی مفهمومی نداشت. به عبارتی دیگر می توان گفت که ساختمان دارای نما نبود، بلکه دارای دیوارهای ستبر و یکپارچه ای بودند که با حداقل منفذ به بیرون شکل گرفته بودند.
به مرور زمان نیاز بشر برای تهویه و نور احساس گردید و دیگر ساخت سرپناهی بدون روزنه جهت ایجاد امنیت امری منطقی به نظر نمی رسید. انسان ها به دور ساختمان های خود حفاظ های امنیتی بر پا نمودند واین امر موجب شد تا بتوانند در دیوارهای خارجی روزنه هایی برای تهویه و نور ایجاد نمایند. و همین امر موجب شد تا نمای ساختمان از نقش محافظ به نقش رابط انتقال عملکرد دهد.
 

نمای ساختمان


نمای ساختمان به عنوان رابط


با وجود آنکه نمای ساختمان موظف بود حایلی میان انسان و تهدیدات خارجی باشد، ولی می بایست نقش رابط، میان درون و بیرون، خصوصی و عمومی، خلوت و شلوغ، مصنوع و طبیعت را ایفا نماید. انسان نیاز به نور و تهویه داشت و محتاج ارتباط با طبیعت و جامعه بود. او می خواست گردش زمان و تغییر و تحولات اطراف خود را دنبال کند. به همین خاطر نمای ساختمان، تبدیل به رابط میان درون و بیرون شده، می بایستی اجازه دهد تا از نور و نسیم گرفته تا میهمان استقبال نماید و امکان دید خوب به بیرون را داشته باشد. روزنه ها (در پنجره ها ) به عنوان عناصری از نما این نقش رابط فیزیکی یا بصری و غیره را به عهده گرفتند.
در طول تاریخ اروپا، پنجره نقش قابی برای دیدن منظره بیرون را به عهده گرفت و از بیرون نیز چشمان ساختمان و ساکنین اش به فضای شهری شد. تبدیل پنچره به رابط بصری میان درون و بیرون با خود مشکل دیگری را به ارمغان آورد و آن تبدیل پنچره به مهمترین عنصر انتقال مزاحمت ها از فضای بیرونی (سر و صدا و مشرفیت به ویژه برای طبقه همکف) گردید.
برای آنکه ساکنان بتوانند ببینند بدون آنکه دیده شوند، تمهیدات گوناگونی اندیشیده شد. محدودیت های فنی و فقدان مصالح مدرن ابعاد پنچره را در حد متعادلی نگاه داشت. در مقابل برای حل معضل مشرفیت اقدامات زیر صورت گرفت:
1. بالا کشیدن ارتفاع پنجره به وسیله کرسی چینی ساختمان
2. اختراع انواع شبکه و نرده
3. تبدیل فضاهای بلافصل طبقه همکف به کاربری های غیر مسکونی
 

نمای ساختمان


نیاز به نور بیشتر و تهویه بهتر از یک طرف، و امکان تولید سطوح بزرگتر شیشه و پیدایش صنعت فلزات پس از انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم، باعث پیدایش جنبش مدرن در معماری شد. به دنبال شعارهایی همچون عدم استفاده از تزیین و بی پیرایگی، صلابت و شکوه نماهای گذشته زیر سوال رفت و استفاده از پنچره های بزرگتر و شفاف تر به صورت سراسری در دستور کار قرار گرفت.

نماهای شیشه ای برای ویلاهای مستقر در محوطه ای سبز، فضاهای تجاری و اداری در شرایط اقلیمی خاص مناسب بود و می توانست رابطه ی مناسبی میان درون و بیرون ایجاد کند. قطعا استفاده از این نماها برای مجتمع های مسکونی منطقی به نظر نمی رسید.
تمسک به شفافیت به بهانه ی تامین نور، هوا و فضای سبز و استفاده از شیشه های سراسری پیامد دیگری نیز داشت. این پوسته ها حتی اگر می توانست تداوم زندگی داخل و خارج از ساختمان را تامین نماید، قادر به ایجاد تعامل بین توده و فضا، نقش و زمینه، فضای مثبت و منفی را ندارد. تبدیل نما به پوسته ای نازک مغایر با عملکرد حفاظتی نمای ساختمان بود و به همین خاطر در سال های هفتاد و هشتاد انتقادات فراوانی به تفکرات حاکم بر جنبش مدرن و سبک های حاصل از آن شد و معماران را به تجدید نظر مجبور نمود. به دنبال عکس العمل های بسیار شدید به ساختمان های حاصل جنبش مدرن، جنبش جدیدی در طراحی معماری به نام پست مدرن پدیدار گشت.

منبع: کتاب راهنمای طراحی نما/سید یوسف احمدی

 
 


مقالات مشابه


طراحی ویلا کوچک طراحی ویلا کوچک

طراحی ویلای کوچک دربسیاری از نقاط جهان بسیار افزایش پیدا کرده به دلیل پرهیز از تجملات و ساده بودن طرفدارهای زیادی پیدا کرده علاوه بر این طراحی وساخت ویلای کوچک میتواند از لحاظ اقتصادی هزینه ها را کاهش دهد تا بتوان یک فضای زندگی ارزشمند را خلق کرد. طراحی ویلاهای کوچک بر...

  1257  
بازسازی ساختمان قدیمی بازسازی ساختمان قدیمی

بازسازی ساختمان قدیمی را می توان به دو بخش تقسیم کرد. مورد اول تغییر کاربری که میتواند جزیی یا کلی باشد. در یک تغییر کاربری جزئی به طور مثال یک اتاق خواب به یک آشپزخانه تبدیل می شود اما در یک تغییر کاربری کلی یک منزل مسکونی به یک فضای اداری...

  595  
طراحی نما آپارتمان تراسه طراحی نما آپارتمان تراسه

اخیرا آپارتمان های تراسه در شهر ها افزایش پیدا کرده اند. این آپارتمان ها به دلیل طراحی نمای خاصشان به بهبود کیفیت بصری شهر کمک می کنند. بنابراین طراحی نما آپارتمان تراسه بسیار مهم می باشد. تقریبا همزمان با شیوع همه‌گیری کووید-۱۹ و قوانین مربوط به قرنطینه افراد در خانه ی...

  2568  
طراحی و اجرای پوشش سقف حیاط طراحی و اجرای پوشش سقف حیاط

یکی از نیاز های انسان ارتباط با طبیعت است. حیاط, بالکن و پاسیو محیط هایی هستند که رابطه میان انسان و طبیعت را برقرار می کنند. طراحی این قسمت ها مانند تمامی قسمت های دیگر طراحی معماری حائز اهمیت می باشد. طراحی این فضا ها به طور کلی شامل طراحی فضای...

  2475  
سنگ چینی و کریستال سنگ چینی و کریستال

سنگ چینی و کریستال چیست؟ تفاوت سنگ چینی، کریستال و مرمریت موارد استفاده از سنگ چینی در طراحی دکوراسیون داخلی و طراحی معماری خرید و مزایای استفاده از سنگ چینی و کریستال سنگ های چینی و کریستال از جمله توده سنگ های آهکی یا دولومیتی محسوب می شوند. این سنگ ها، جزو دسته ی مرمریت...

  3706  
نمای متحرک مرکز مالی بوند نورمن فاستر نمای متحرک مرکز مالی بوند نورمن فاستر

مرکز مالی Bund با طراحی نمای متحرک در سال 2017 توسط یکی از برترین معماران جهان، نورمن فاستر در شهر بوند کشور شانگهای ساخته شده است. این ساختمان نزدیک به آبشار شانگهای است که به طور مشترک توسط Foster Partners و استودیوی Heatherwick طراحی شده است. طرح اصلی برای عابران پیاده...

  4474  
طراحی برج گل لاله طراحی برج گل لاله

طراحی معماری برج گل لاله، لندن سه ماه پس از تصویب برنامه هایی برای "برج لاله" ، جاذبه ی 305 متری  لندن، این پروژه توسط شهردار لندن مورد قبول واقع نشد. این طرح توسط یکی از برترین معماران جهان، نورمن فاستر و همکارانش طراحی شده است و به عنوان یک مکان جدید...

  4353  
طراحی مجتمع مسکونی کرنیش نورمن فاستر طراحی مجتمع مسکونی کرنیش نورمن فاستر

طراحی معماری ساختمان مسکونی کرنیش 2019 - London, UK The Corniche کرنیش یک توسعه مخلوط از سه برج دیدنی در امتداد رودخانه آلبرت در ساحل جنوبی رودخانه تیمز ، روبروی خانه های پارلمان است. طراحی ساختمان مسکونی کرنیش توسط یکی از برترین معماران جهان، نورمن فاستر انجام گرفته است. این ساختمان ها از 15...

  3520  
طراحی تراس و بالکن کوچک طراحی تراس و بالکن کوچک

طراحی تراس و بالکن کوچک   با افزایش زندگی آپارتمان نشینی و قیمت مسکن، اغلب آپارتمان ها کوچک و بدون حیاط طراحی می شوند. به این دلیل توجه به نیازهای اساسی انسان نادیده گرفته می شود. نیاز به تعامل و ارتباط با طبیعت، نیاز به هم نشینی و ... . به این دلیل...

  7519  
اصول طراحی نمای مدرن اصول طراحی نمای مدرن

اصول عمومی طراحی نما در بخش قبلی از اصول طراحی نما به نکاتی درباره اجزای عمومی نما که شامل عناصر و اصول طراحی بوده و یک اصل کلی برای طراحی نما می باشد، صحبت کردیم. در این مقاله به بررسی اصول اختصاصی نما که برای هر طرحی متفاوت می باشد، می پردازیم. عناصر...

  3944