یکی از نیاز های انسان ارتباط با طبیعت است. حیاط, بالکن و پاسیو محیط هایی هستند که رابطه میان انسان و طبیعت را برقرار می کنند. طراحی این قسمت ها مانند تمامی قسمت های دیگر طراحی معماری حائز اهمیت می باشد. طراحی این فضا ها به طور کلی شامل طراحی فضای نشیمن و طراحی فضای سبز است. گاهی این فضا ها مشرف از سمت خیابان و همسایه ها هستند که راه های بسیاری برای حل این مشکل وجود دارد. از سوی دیگر مسقف شدن حیاط امکان بهره برداری از آن را هنگام آفتاب زیاد و بارش ها بیشتر می نماید.
در طراحی پوشش سقف حیاط باید به نکاتی از قبیل معماری بنا، باربری سقف، نوع سازه و سایه افکنی آن، محل ستون های و یا مهار های لازم برای نگهداری آن و .... توجه نمود.برای مثال در طراحی پوشش سقف باید به هماهنگی میان نمای ساختمان و پوشش سقف دقت نمود. پوشش سقف حیاط هم از نظر معماری و هم از نظر سازه باید طوری طراحی شود که علاوه بر این که پس از گذشت زمان آسیب نبینند, پایداری خود را حفظ کنند. پوشش سقف حیاط باعث می شود تا به تعداد پارکینگ ها اضافه شود و یا این که استفاده از فضا برای جمع های دوستانه در فصول گرم و سرد فراهم شود. باید دقت شود که با پوشش سقف حیاط به گیاهان و درختان آسیبی نرسد و پوشش سقف مانع رشد آن ها نشود. در بازسازی ساختمان قدیمی برای ایجاد محیط استراحت در فضای باز, معمولا پوششی برای سقف حیاط در نظر گرفته می شود. در طراحی سقف این پروژه که تصاویر آن در ادامه ارائه شده اند، با در نظر گرفتن هزینه کم و تلفیق معماری و سازه, پوشش هایی طراحی شده اند. در این طرح ها، عملکرد کلی و متریال های پوشش سقف یکسان در نظر گرفته شده است. در طراحی این سقف سعی شده است که از قوطی و پارچه برای مسقف کردن حیاط استفاده شود. المان های دیگر مانند سازه های چادری نیز از گزینه های دیگر طراحی بودند اما به دلیل استفاده کمتر از پایه ها ی قوی و فونداسیون مستحکم تر این گزینه ها رد شد. در همه ی واریانت ها طول قاعده تقریبا یکسان هستند و به طور کلی این پوشش در هر متر تقریبا ۱۰ کیلوگرم وزن سازه دارد دارد. به عبارت دیگر تقریبا یک فضای 10 در 10 متر با 1000 کیلوگرم (یک تن) آهن پوشش داده شده است. البته توجه شود که برای استفاده اقتصادی در از حصارهای دور حیاط، ستون های ای سازه در حصارها مستتر شده و در واقع از حصار ها هم برای امنیت استفاده شده است و هم برای پوشش حیاط. پوشش پارچه ای , قابل جمع آوری به صورت دستی و یا اتوماتیک است که در این طراحی برای کم کردن هزینه از حالت دستی استفاده شد. معمولا شهرداری در صورتیکه پوشش موقت باشد، مانع انجام کار نمی شود.
در واریانت اول از حالت های قوسی و نیم دایره ای استفاده شد که هماهنگی کمتری نسبت به دیگر وارینت ها با نمای ساختمان دارد. در این طرح از ۵ قوس با فاصله تقریبا ۲ متر استفاده شده است.
در طرح سقف حیاط فوق با استفاده از المان قوس شکل دهانه تقریبا ۹ تا ۱۰ پوشش داده شده است. پوشش روی این قوس پارچه برزنتی یا جنس های بهتر می تواند باشد و بار در نظر گرفته شده در طراحی ۱۰۰ کیلوگرم بر مترمربع کافی است. کنارهای سقف بدون پارچه هستند تا آب باران و یا برف اب شده به باغچه منتقل شوند... هرچند آیین حداقل بار برف و زنده بام را ۱۵۰ کیلوگر بر مترمربع در نظر می گیرد اما همین بار با توجه به نوع سازه موقت کافی است... .زیرا هنگام بارش برف می توان کنترل شده نگذاشت بار برف و یخ زدگی آن جمع شود و از سوی دیگر شیب تامین شده نیز زیاد است.... با تامین مقداری گرما زیر سقف، حتی می توان هنگام بارش های سنگین از تجمع بار برف بر روی سقف اجتناب نمود.(برای مثال با گذاشتن چند بشکه حاوی چوب و آتش زدن آن ها)
در واریانت های بعدی از خرپا به صورت های مختلف برای تحمل نیروی پارچه استفاده شده است. تفاوت ارتفاع میان خرپا و کناره های آن 2 متر می باشد.
در واریانت سوم برای تعامل بیشتر معماری و سازه از ترکیب خرپا و کابل استفاده شده است. در این حالت با جایگزین کردن المان های کششی با کابل نازک تقریبا قطر ۱ سانتی متر، ظرافت طراحی بیشتر شده و پوشش زیباتر شده است. برای نگهداری پارچه از رفترها بین دهانه ها با فاصله نیم متر استفاده شده است.
ابعاد تقریبی قوطی های استفاده شده در طراحی سازه اولیه 10 در 6 سانت می باشند.
واریانت چهارم نیز مانند واریانت قبلی از ترکیب کابل و خرپا طراحی شده است و برای زیبا تر کردن سایه هایی که پوشش سقف ایجاد میکند, از ترکیب دو نوع خرپا استفاده شده است. در واریانت چهارم, ۸ دهانه به صورت دوتایی مقابل یکدیگر قرار داده شده اند. در حالت زیر از یک سوکل حیاط پوشیده شده است اما نور از میان سقف های به داخل می آید... نور کنترل شده، به نحوی که هم حیاط مسقف باشد و هم نور مناسبی از سقف به داخل آید و روشنی مطلوب کمتر نشود.
در واریانت آخراز ۸ خرپا در نوع کلی، با دو ارتفاع ۱ و ۲ متر استفاده شده است. در این واریانت با استفاده از دو نوع خرپا با ارتفاع های متفاوت سایه های زیبایی روی زمین ایجاد می شوند و نور بیشتری هم وارد فضا می شود. این طرح مزایای طرح قبل را با در نظر گرفتن تقارن محوری دارد.
با توجه به ترکیب حصار و سقف و یک طرح اقتصادی سازه (اسکلتی آهن با مصرف 10 کیلوگرم آهن در هر مترمربع) این طرح با تعامل بین معماری و سازه و در نظر گرفتن یک سازه اقتصادی می توند گزینه مناسبی برای حیاط های مشابه باشد... البته مهندسین مشاور دکتر سرور و همکاران برای هر فضا به صورت اختصاصی طراحی انجام می دهد و پس از طراحی قیمت اجرا ارائه می شود. کارفرما می تواند فقط در مرحله طراحی در کنار ما باشد و در مرحله اجرا و یا طراحی و نظارت عالی.... این طرح با حصار ها تقریبا 1.5 تن آهن مصرف می نماید و می تواند به قیمت آهن کیلویی تقریبا 30 هزار تومان با قیمت کمتر از 100 میلیون تومان جمع بندی شود. با تشکر: امیرحسین سرور ، مدیرعامل مجموعه مهندسین مشاور دکتر سرور و همکاران
مقالات مشابه