با توجه به افزایش ترافیک و دشواری رفت و آمد، انسان ها بیشتر زمان آزاد خود را در محل زندگی خود می گذرانند و ارتباط آنها با فضاهای شهری کاهش یافته است. از آنجایی که آپارتمان نشینی رایج تر است. مهندسان و طراحان معماری سعی می کنند، در طراحی معماری محیط های مجتمع های مسکونی فضاهایی را طراحی کنند که ساکنین زمان آزاد خود را در آن بگذراند و ارتباط خود را با محیط بیرون و طبیعت حفظ کنند. برای مثال با طراحی لنداسکیپ و فضای سبز مجتمع مسکونی، بخش های مختلف با عملکرد های مختلف را طراحی می کنند و با استفاده از پوشش های گیاهی مختلف باعث ایجاد فضای سبز می شوند.
محوطه سازی مجتمع های مسکونی شامل دو بخش محوطه و فضای سبز عمومی و خصوصی می باشد. همان طور که از نام آن ها مشخص است فضاهای عمومی مورد استفاده همه ساکنین مجتمع و فضاهای خصوصی فاقد کاربری عمومی هستند. با توجه به وسعت کل زمین هر کدام از این فضا ها، بخش های مختلفی را شامل می شوند و به طبع کاربری آن ها بیشتر می شود.
محوطه عمومی شامل فضای میان بلوک ها است که همه ی بلوک ها به آن دسترسی دارند و مورد استفاده همه ساکنین مجتمع است. این محوطه شامل بخش های مختلفی مانند جاده سلامتی، واحد های تجاری (فروشگاه و مغازه)، پارکینگ، پارک و محیط های بازی است. تنوع این فضاها به وسعت زمین وابسته است اما به طور کلی همه محوطه های مجتمع مسکونی جاده سلامتی و پارکینگ را در بر می گیرند.
جاده سلامتی که همان مسیر عبور و مرور در محوطه است، یکی از اصلی ترین بخش های طراحی لنداسکیپ و فضای سبز مجتمع مسکونی است که برای ساکنین مجتمع این امکان را فراهم می کند که فعالیت روزانه خود را در محیط مجتمع انجام دهند. جانمایی جاده سلامتی باید به گونه ای باشد که دسترسی آسان به بلوک ها داشته باشد. بنابراین معمولا ساختمان ها به وسیله جاده سلامتی احاطه می شوند.
امروزه با توجه به افزایش وسیله نقلیه هر خانواده، پارکینگ اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین بخشی از محوطه مجتمع مسکونی را پارکینگ شامل می شود تا ساکنین و میهمانان آنها دقدقه جای پارک نداشته باشند. اگر شرایط ساخت و ساز به گونه ای فراهم باشد که پارکینگ ها به صورت مسقف طراحی شوند، عملکرد پارکینگ ها بهتر است زیرا علاوه بر اینکه وسیله های نقلیه در معرض شرایط جوی و آب و هوایی قرار نمی گیرند، واحد های ساختمانی چشم انداز بهتری دارند.
در صورتی که وسعت کل زمین زیاد باشد هر یک از بخش هایی که برای محوطه عمومی نام برده شد، می تواند به صورت مجزا و خصوصی برای هر ساختمان طراحی شود. برای مثال پارکینگ می تواند به صورت مجزا برای هر ساختمان طراحی شود، طوری که فقط ساکنین و میهمانان هر ساختمان اجازه ی استفاده از پارکینگ ساختمان خود را دارند. در این صورت هم دسترسی به پارکینگ آسان تر است و هم ظرفیت پارکینگ ها برای هر بلوک بیشتر می شود. در حالت کلی و با هر وسعت زمینی، بخش خصوصی همه مجتمع مسکونی ها ورودی مجزا را حتما شامل می شوند. ورودی هر ساختمان در راستای مسیر رفت و آمد کلی محوطه مجتمع مسکونی طراحی می شوند و با استفاده از گیاهان ودرختان با ارتفاع بالا تر از ارتفاع دید محصور می شوند. دسترسی به این فضا به صورت عمومی نیست و فقط مالکین ساختمان اجازه استفاده از آن را دارند.
امروزه یکی از مهم ترین بحران هایی که فضای شهری را تهدید می کند، کاهش فضای سبز است که دلیل اصلی آن افزایش جمعیت و ساخت و ساز است. فضای سبز علاوه بر این که در کاهش آلودگی هوا اهمیت به سزایی دارد، در کاهش آلودگی صوتی، سلامت جسم و روان نیز نقش پر رنگی دارد. بنابراین با توجه به از بین رفتن فضای سبز طبیعی در سطح شهر، مهندسان و طراحان معماری سعی می کنند در طراحی محوطه مجتمع های مسکونی، فضاهایی را به منظور فضای سبز برای ایجاد و حفظ ارتباط انسان با طبیعت به وجود بیاورند.
فضای سبز یکی از اصلی ترین بخش های محوطه سازی مجتمع های مسکونی است. طراحی فضاهای سبز در مجتمع های مسکونی باعث زیبا سازی محوطه می شوند و همچنین در جلب متقاضی برای خرید و اجاره ملک بسیار مؤثر است. در طراحی لنداسکیپ و فضای سبز مجتمع مسکونی پوشش های گیاهی به عنوان ابزار طراحی و فضا سازی مورد استفاد قرار می گیرند. گیاهان با ارتفاع مختلف، اهداف متفاوتی را برآورده می کنند. برای مثال برای جهت دادن و راهنمایی مسیر از گیاهان با ارتفاع زانو استفاده می کنند و یا برای کنترل عبور و مرور، گیاهان با ارتفاع کمر مناسب هستند.
پوشش گیاهی که در محوطه مجتمع مسکونی استفاده می شوند، باید متناسب با شرایط اقلیمی منطقه انتخاب شوند. با استفاده از المان های مختلف و ترکیب آن ها با پوشش گیاهی جلوه فضای سبز دو چندان می شود. برای مثال با طراحی آبنما و برکه عنصر آب را با پوشش گیاهی می توان ترکیب کرد و حس سرزندگی محیط افزایش می یابد. با استفاده از نورپردازی های جذاب، چشم انداز گیاهان و درختان را در شب نیز حفظ خواهیم کرد.
بنابراین با طراحی لنداسکیپ و فضای سبز مجتمع مسکونی، محوطه مجتمع های مسکونی ساماندهی می شوند و فضا هایی با عملکرد های مختلف ایجاد می شوند که می توانند برخی از نیازهای اولیه ساکنین را برطرف کنند. همچنین فضای سبزی که در محوطه مجتمع های مسکونی طراحی می شود، با القا حس سرزندگی به ساکنین کیفیت زندگی آن ها را بیشتر می کند.
مقالات مشابه